„Proszę mi powiedzieć, czy od tych kosztów też mogę naliczać odsetki?” – kilka razy miałem okazję usłyszeć takie pytanie ze strony naszych klientów. Chodziło oczywiście o zasądzone na ich rzecz koszty procesu.

I do tej pory zawsze opowiadałem: „Niestety nie. Od kosztów procesu odsetki nie przysługują”. I pewnie jeszcze przez kilka najbliższych miesięcy powyższe zdanie będzie prawdziwe.

Ale już niedługo wszystko może się zmienić – projekt ustawy o zmianie KPC, który ma przywrócić postępowanie gospodarcze, jest już po pierwszym czytaniu w Sejmie. Tak, jak podejrzewałem, został on skierowany do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach, która 21 lutego 2019 r. skierowała go do Podkomisji stałej do spraw nowelizacji prawa cywilnego. Po analizie projektu Podkomisja zaprezentuje swoje stanowisko do projektu, w tym ewentualne poprawki.

Nowością przewidzianą w tym projekcie jest właśnie wprowadzenie odsetek od kosztów procesu. Na podstawie nowych przepisów wierzycielowi przysługiwałyby odsetki ustawowe za opóźnienie za okres od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

W przypadku orzeczeń wydanych przez Sąd drugiej instancji, które przecież są prawomocne z chwilą ich wydania, ustawodawca przewidział odpowiedni czas na uregulowanie kosztów procesu bez ponoszenia odsetek. Termin na zapłatę takich kosztów wynosi tydzień.

Kwestię odsetek od kosztów procesu ma regulować art. 98 § 1¹ KPC:

§ 1¹. Od przyznanego zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je ustalono, do dnia zapłaty. Jeżeli orzeczenie to jest prawomocne z chwilą wydania, odsetki te należą się za czas po upływie tygodnia od dnia jego ogłoszenia do dnia zapłaty, a jeżeli orzeczenie takie podlega doręczeniu z urzędu – za czas po upływie tygodnia od dnia jego doręczenia zobowiązanemu do dnia zapłaty.

Co więcej, na tym nie koniec zmian związanych z odsetkami od kosztów procesu. Projekt przewiduje bowiem wprowadzenie sytuacji wyjątkowych, w których odsetki będą przysługiwały za okres wcześniejszy niż uprawomocnienie się orzeczenia. Chodzi tu o termin poniesienia danego wydatku przez stronę.

Zobacz sam – do art. 98 KPC planowane jest również dodanie § 1²:

§ 1². W szczególnie uzasadnionym przypadku, na wniosek strony, która w toku procesu poniosła szczególnie wysoki wydatek podlegający zwrotowi, sąd może przyznać jej odsetki przewidziane w § 1¹ od kwoty równej temu wydatkowi za czas od dnia jego poniesienia przez stronę do dnia zapłaty.

Jak wynika z treści przepisu, taka sytuacja będzie możliwa jedynie na odpowiedni wniosek strony, i będzie dotyczyła „szczególnie wysokich wydatków”, wchodzących w skład kosztów procesu.

Co ważne, zmiana ta będzie miała zastosowanie we wszystkich rodzajach postępowań cywilnych. Na powyższym przykładzie widać więc dobitnie to, że jeżeli projekt wejdzie w życie, to czeka nas rewolucja w postępowaniu cywilnym. Pół żartem, pół serio, nawet w trakcie posiedzenia Komisji Nadzwyczajnej padł komentarz, że projekt jest „wielkiej wagi” – tak około 2 kg :).